‘Zonder ketensamenwerking lukt het niet’

Over naar IPv6

Ieder systeem dat op internet kan – iedere laptop en smartphone, maar ook iedere ‘slimme’ koelkast – heeft een eigen IP-adres. Een uniek nummer waardoor het apparaat online te vinden is. En hoewel de naam anders kan doen vermoeden, is IPv4 de eerste variant daarvan. Aangezien er tegenwoordig steeds meer apparaten toegang hebben tot internet, gaan de beschikbare IPv4-adressen er in rap tempo doorheen. Het is tijd om over te gaan naar een nieuwe versie: IPv6.

Voordelen

‘Het meest zichtbare voordeel van IPv6 is op dit moment dat hier wél genoeg adressen voor zijn’, begint Erik Kamminga het gesprek. ‘Er zijn zo ongelofelijk veel nummercombinaties, ik denk niet dat het ooit mogelijk is daar doorheen te komen. IPv6-adressen zijn ook gewoon gratis, terwijl nieuwe IPv4-adressen door de marktwerking steeds duurder gaan worden.’

Daarnaast heeft IPv6 ten opzichte van IPv4 een aantal veiligheidsvoordelen, wat de opname in de EU-strategie verklaart. Met IPv6 kan elk individueel informatiepunt zijn eigen IP-adres krijgen, er hoeft niet gedeeld te worden. Zo kun je beter structureren en ordenen. En als een IP-adres gehackt of gestolen wordt, zijn niet meteen al die verschillende informatiepunten geraakt.’

Implementatie in Nederland

Het Rijk heeft met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afgesproken dat de externe websites van alle gemeenten op 31 december 2021 op IPv6 moeten zitten. Omdat er voor gemeenten nog geen pijn vloeit uit het gebruik van alleen IPv4, voelen ze de druk nog niet om snel over te gaan. Maar de overgang naar IPv6 is zo gepiept. Gebruikers van de website merken er ook niets van, want internetproviders ondersteunen allang beide IP-versies.

Bij gemeente Amstelveen wilden ze niet tot het eind van het jaar wachten. ‘Ik heb ervoor gezorgd dat we op al onze externe websites inmiddels al een tijd IPv6 hebben’, vertelt Erik. ‘Uiteindelijk is het natuurlijk ons doel om het ook op de interne sites te implementeren, maar dat kan pas als onze firewall wordt vervangen. En we zijn afhankelijk van andere partijen. Als zij niet overgaan, kunnen wij dat ook niet. Ketensamenwerking is essentieel voor de implementatie. Een systeem met alleen IPv6 kan geen IPv4-only adressen lezen en andersom.’

Implementatie in de praktijk

Erik zorgde voor voldoende IPv6-adressen voor zijn gemeente en zette die vervolgens in de DNS. Ook heeft hij veel tests uitgevoerd om te kijken of alles op de website na de implementatie naar behoren werkte. ‘Met dank aan de corona lockdown: Die tests kon ik alleen thuis uitvoeren, omdat ik daar een laptop had met een IPv6-only mogelijkheid en op kantoor niet. Dit heeft me heel erg geholpen.’

Tijdens het testen kwam Erik erachter dat op sommige websites het menu niet meer werkte. ‘Dit kwam doordat de benodigde scripts daarvoor op een IPv4-only website stonden. De betreffende domeinen waren niet bij ons in beheer, dus we konden ook geen NAT64-gateway, die voor conversie tussen de beide versies zorgt, inzetten.’ Zo wordt nogmaals duidelijk hoe belangrijk ketensamenwerking is voor volledige implementatie.

De rol van Logius

In de bevordering van die ketensamenwerking speelt Logius een grote rol. Vanuit het stelsel van Diginetwerk heeft Logius afgesproken dat er één gemeenschappelijke registratie van IPv6-adressen is voor overheden en organisaties met een publieke taak. Het dagelijks beheer van de registratie en uitgifte van die IPv6-adressen ligt ook bij Logius.

Tijd voor actie

IPv4 hoeft nu nog niet helemaal weg; de beide IP-adressen kunnen tegelijkertijd opereren. Maar het is wel de bedoeling dat nieuwe apparaten van IPv6 gebruik gaan maken. Erik hoopt dat er nu, door opname van IPv6 in de EU-strategie voor cybersecurity en de sturing van de VNG, vaart wordt gemaakt met de implementatie.