Veilig gegevens uitwisselen

SBR vernieuwing: innovatie en co-creatie

In september 2019 is Logius gestart met het traject ‘SBR Vernieuwing’, een initiatief uit de agenda NL DIGIbeter van staatssecretaris Knops (BZK). Doel van het vernieuwingstraject van SBR is er voor te zorgen dat het door meer organisaties wordt gebruikt, zo worden kansen in de digitale samenleving beter benut. Bedrijven in Nederland leveren jaarlijks miljoenen (verplichte) rapportages aan verschillende partijen, waaronder banken en overheden. Dat kost tijd, geld en energie. Met Standard Business Reporting gaat dit beter, sneller en eenvoudiger. SBR is de nationale standaard voor de digitale uitwisseling van alle bedrijfsmatige rapportages en kan op veel meer plekken worden toegepast.

Het vernieuwingstraject is opgedeeld in twee fases. In 2019 voerde Logius een verkenning uit en zette de resultaten om in een strategie en aanpak. In de tweede fase wordt de strategie vanaf 2020 in praktijk gebracht. Klanten en stakeholders denken mee over nieuwe experimenten. Zo wordt bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de toepassing van artificial intelligence (AI) op gestructureerde data en wordt nieuw gebruik gestimuleerd.

Afhandeling Public Key Infrastructure (PKI)-crisis

In het voorjaar van 2019 zagen bezoekers op een publiek forum over PKI-gerelateerde zaken een opvallend bericht: sommige certificaten voldeden niet meer aan standaardeisen. Een certificaat is een computerbestand dat werkt als een digitaal paspoort. Belangrijk voor veilig internetverkeer: zo weet iemand dat hij bijvoorbeeld een veilige website bezoekt.

Op het forum werd bekend dat het probleem zat in het systeem dat certificaten opleveren.

Logius onderzocht of dat probleem ook speelde bij een aantal certificaten die voor de overheid gebruikt worden (PKIoverheidscertificaten). Dat bleek het geval. Logius heeft in haar rol als beleidsautoriteit (Policy Authority) een vervangingsplan opgesteld met instemming van de internetbrowsers. Certificaatverstrekkers hebben certificaten die niet meer voldeden vervangen.  Ook zijn er  strengere controle-eisen geïntroduceerd. In december – nadat de laatste certificaten waren vervangen - sloten de internetbrowsers het incident, ook door de structurele verbeteringen die waren ingevoerd. Een mooie prestatie gezien de omvang van en tijdsdruk waarin deze crisis zich heeft afgespeeld.

Referentie GrootboekSchema in de schijnwerpers

Robert Nieuwenhuijs, projectleider van Referentie GrootboekSchema (RGS), weet het heel zeker. 2019 was het perfecte moment om het RGS bij veel bedrijven onder de aandacht te brengen. RGS is een standaard waar bedrijven hun eigen financiële administratie aan kunnen koppelen. Vanuit RGS is het vervolgens heel eenvoudig om die financiële gegevens te delen met overheidsorganisaties die daarom vragen, zoals de Belastingdienst, Kamer van Koophandel en het CBS.

Waarom vorig jaar dan het goede moment was om de standaard in het zonnetje te zetten? ‘Buiten het feit dat RGS door steeds meer leveranciers van boekhoudsoftware werd ingebouwd’, legt Nieuwenhuijs uit, ‘ontwikkelden we samen met onderzoeksbureau GBNED in 2019 ook een nieuw ‘keurmerk’: bedrijven konden daarmee zien of ze RGS-ready zijn.’ Hij bedacht daarop samen met de RGS-organisatie en Logius de ‘Week van RGS’: ‘Die bestond uit online workshops door softwareleveranciers, presentaties en demonstraties. Op die manier konden accountants- en administratiekantoren kennismaken met RGS.’

Nieuwenhuijs werkt bij CBS en werkt samen met Logius en houdt zich al een aantal jaar bezig met de ontwikkeling van RGS. ‘Een bedrijf dat met RGS werkt, is in staat om gegevens eenvoudig te delen met andere systemen, of op te nemen in rapportages bestemd voor eigen gebruik en voor partijen zoals accountants en software-ontwikkelaars.’ Bedrijfsvergelijkingen worden met RGS een stuk eenvoudiger en gegevensuitwisseling is sneller en betrouwbaarder. Het CBS was in 2012 een van de initiatiefnemers van de standaard. Samen met onder meer de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel, softwareleveranciers en vertegenwoordigers in de accountancy en financiële dienstverlening-branche helpt het CBS het Referentie GrootboekSchema stapje voor stapje verder. Nieuwenhuijs: ‘Ik zorg er als projectleider voor dat nieuwe wensen en eisen mogelijk worden met RGS. Denk daarbij ook ook aan communicatie en het onderhoud van RGS.’

De functie van Logius is die van uitvoeringspartner én beheerder van het financiële gedeelte voor de projectorganisatie. Nieuwenhuijs is blij met deze samenwerking. ‘Logius is een soort spin in het web. De collega’s van Logius zorgen voor contacten met leveranciers, hebben veel kennis over dit onderwerp of weten deze kennis te vinden buiten hun organisatie . En ze zijn heel goed in de communicatie over de mogelijkheden van RGS.’ Dat laatste kwam volgens de projectleider perfect van pas bij de Week van RGS. ‘We hebben in de voorbereiding hard gewerkt en Logius heeft heel goed de aandacht op het evenement gevestigd. We kwamen uiteindelijk uit op 250 deelnemers, veel meer dan we vooraf verwachtten. De Week van RGS heeft achteraf ook veel publiciteit opgeleverd, bijvoorbeeld op sociale media.’

Het uiteindelijke doel van die week? ‘Gebruikers van boekhoudsoftware interesseren om de stap te nemen en RGS te gebruiken. Veel softwareleveranciers hadden RGS al ingebouwd in hun software, maar gebruikers deden er nog weinig mee. In de week van RGS hebben we ze geholpen om er meer mee te gaan doen.’ Nieuwenhuijs roemt de inzet van Logius. ‘De mensen waar ik mee heb samengewerkt waren ontzettend flexibel. We hadden niet veel tijd om het te organiseren, maar het is ons toch gelukt. Ik denk dat we de gegevensuitwisseling in Nederland naar een hoger plan hebben getild. Veel overheidsorganisaties hebben er baat bij als zoveel mogelijk bedrijven RGS gebruiken.’

Digipoort in de ban van brexit

Logius zorgde er ook in 2019 voor dat gegevensuitwisseling bij de in-, uit- en doorvoer van goederen soepel verliep. Dat heeft alles te maken met de Digipoort, een soort digitaal postkantoor waar bedrijven gebruik van kunnen maken. Lup van de Bunt is expert op het gebied van elektronische uitwisseling van deze gegevens bij Logius. Hij helpt organisaties om Digipoort te gaan gebruiken. ‘Met de Digipoort zorgen we voor uitwisseling van gegevens bij verkeer van goederen, personen en vervoermiddelen tussen verschillende landen. Die gegevens zijn bijvoorbeeld van belang voor internationale hulporganisaties. Zij moeten weten waar schepen zich bevinden en welke goederen zij aan boord hebben.’

Het afgelopen jaar werd de Digipoort grotendeels in zijn greep gehouden door de brexit. Of beter gezegd: door de wisselende berichten over de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. ‘Een harde brexit zou onder meer betekenen dat er vanuit het VK geen vrij verkeer van goederen meer zou zijn: voor al die goederen zouden dan elektronische aangiften moeten worden gedaan’, legt Van de Bunt uit. ‘Wij stelden ons de vraag: wat zou dit voor de Digipoort betekenen, voor het personeel, de systemen? We wisten natuurlijk niet wat er ging gebeuren. Dat maakte de situatie extra lastig.’

De Douane kreeg vorig jaar de opdracht van het kabinet om zich voor te bereiden op een harde brexit. ‘We zijn een handelsland, waarbij logistiek een belangrijke rol speelt. We zijn dus volledig in dat scenario meegegaan.‘ Dat betekende concreet voor Logius: berekeningen en analyses maken over de verwachte toename van de elektronische aangiften voor invoer, doorvoer en uitvoer. ‘Vervolgens stelden we onszelf de vraag: zijn we genoeg voorbereid om grotere aantallen aan te kunnen? Daarop hebben we onze voorzieningen, infrastructuur en algemene capaciteit uitgebreid.’

De voorbereidingen waren goeddeels getroffen, de interne communicatie was helder: iedereen moest uitgaan van een harde brexit. Maar die kwam er uiteindelijk niet. Eind 2019 werd besloten dat de situatie tot 31 december 2020 zou blijven zoals hij is. Het Verenigd Koninkrijk is geen lid meer van de EU, maar er is een overgangsperiode afgesproken, waarbij de regelingen hetzelfde blijven. Van de Bunt noemt de periode rondom de brexit een ‘boeiend en interessant traject’. ‘We zijn nu goed voorbereid op 2021. En deze situatie leidde tot een goede samenwerking met de Douane. Je kunt wel stellen dat we er klaar voor waren. De keerzijde is natuurlijk wel dat mensen brexit-moe werden en het, zoals in de rest van Europa, veel geld heeft gekost.’

Voor de Digipoort wijzigt op het gebied van gegevensuitwisseling met het Verenigd Koninkrijk voorlopig even niets. Wel vindt er bij het systeem een andere grote verandering plaats. Van de Bunt: ‘De Digipoort Handel & Transport, inclusief het Single Window voor maritiem en lucht, gaat in 20202 over van Logius naar de Douane. Dat is een kwestie van een aflopend contract en de gezamenlijke beslissing van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Financiën.’